Często zdarza się, że wracamy do starych rozwiązań, udoskonalamy je i dostosowywujemy do potrzeb. Architektura romańska właśnie rozwinęła się w ten sposób. Było to ponowne zainteresowanie się architekturą starożytnego Rzymu w X do XIIIw w tworzących się właśnie państwach Europy. Architekturę romańską cechowała zwarta konstrukcja, wykorzystanie prostych brył geometrycznych, grube mury, wąskie okna i drzwi. Nadawało to całości masywny, ciężki, surowy wygląd. Architektura nadała też charakter założeń rzeźby i malarstwa. Ważne były budowle sakralne. Wejście do kościołów zdobiły bogate portale, zwężające się ku masywnym drzwiom. Nad samym wejściem znajdował się rzeźbiony tympanon. Kościoły cechował podział na nawy, oddzielone od siebie rzędami kolumn. Sam dach był drewniany. Często stosowano sklepienia kolebkowe i krzyżowe. Wnętrze kościoła cechowała obecność transeptu (nawy poprzecznej) oraz prezbiterium (miejsca gdzie znajdował się ołtarz) zakończonego kilkoma małymi absydami (ścianami o półkolistym kształcie). Do naszych czasów zachowało się jedynie kilka budowli w stylu romańskim. Jako przykład można podać kościół Notre Dame we francuskim Poitiers. W Polsce – kościół św. Andrzeja oraz kaplica św. Leonarda w Krakowie.
