Serce – centralny narząd układu krwionośnego. Ułożony w centralnej części klatki piersiowej, dokładniej 2/3 serca leży na lewo od płaszczyzny pośrodkowej, a 1/3 na prawo od płaszczyzny pośrodkowej, a w stosunku do kręgosłupa leży na wysokości Th4 – Th8 . Serce jest narządem czerojamowym i dzieli się na 2 komory i 2 przedsionki.
Przedsionek prawy zbiera krew z całego organizmu prócz płuc. Z niego przechodzi do prawej komory. Do niego uchodzą żyła główna góra, dolna i zatoka wieńcowa. Przedsionek prawy składa się z dwóch części końcowego odcinka końcówki embrionalnej zatoki żylnej, do której uchodzą obie żyły główne i zatoka wieńcowa, oraz właściwego przedsionka prawego Natomiast komora prawa pobiera krew z przedsionka prawego przez zastawkę trójdzielną, a stąd przez pień płucny do obu płuc tworzą krążenie czynnościowe płuc.
Przedsionek lewy krew z płuc zbierają cztery żyły: żyła płucna górna lewa i prawa, żyła płucna dolna lewa i prawa. Podobnie jak przedsionek prawy lewy wywodzi się z dwóch rozwojowo oddzielnych części. Komora lewa krew przepływająca do komory lewej z przedsionka lewego przez zastawkę mitralną czyli dwudzielną a stamtąd do tętnicy głównej czyli aorty. Krew ta zaopatruje cały organizm.
W wewnętrznej stronie serca możemy odnaleźć:
1. Wsierdzie czyli jednowarstwowy nabłonek płaski spoczywający na łącznotkankowej blaszce właściwej wsierdzia.
2. Śródsierdzie, które skalda się z trzech elementów takich jak:
a ) szkielet serca – jest umiejscowiony w podstawie serca na granicy z przedsionkami i komorami oraz składa się z czterech pierścienie włóknistych, które otaczają ujścia tętnicze i żyle, dwóch trójkątów włóknistych oraz części błoniastej przegrody międzykomorowej.
b ) Mięsień sercowy z łaciny myocardium jako zasadnicza część strukturalna serca. Składa się z osobna na mięśniówce przedsionków i komór:
– w przedsionkach nie możemy rozróżnić oddzielnych ściśle warstw, a tylko pasma mięśniowe głębokie – te krótsze, które biegną w obrębie jednego przedsionka i te długie, leżące bardziej powierzchowne, które łączą oba przedsionki
– w komorach wyróżnia się:
zewnętrzną warstwę skośną – wspólną dla obu komór; środkową warstwę okrężną – To ona wytwarza główną siłę skurczu serca a jej zewnętrzna część jest wspólna, ale głębsza osobna dla komór oraz wewnętrzną warstwę podłużna – osobną dla każdej komory
Mięsień sercowy w odróżnieniu od mięśni szkieletowych jego skurcz ma charakter objętościowy a nie liniowy. Komórki mięśnia mają liczne rozgałęzienia dzięki czemu łączą się z sąsiednimi komórkami za pomocą anastomoz a każda komórka jest wyposażona w jedno lub dwa jądra położone centralnie. Serce charakteryzuje się automatyzmem dlatego podczas przeszczepów możemy zauważyć regularne skurcze jeśli jest umieszczone w płynie fizjologicznym. Komórki układu bodźcoprzewodzącego zapewniają automatyzm serca znajdujące się w : węźle zatokowo-przedsionkowym,pęczku Hissa i włóknach Purkinjego, przedsionkowo-komorowym
c) układ przewodzący serca, który reguluje rytmikę pracy serca oraz prawidłową kolejność skurczów i jest zbudowany z miocytów.
